Niewiele jest takich robót, gdy nie używam ścisków, czyli przyrządów (specjalistycznych lub nie), za pomocą których jest możliwe czasowe unieruchomienie względem siebie dwu lub więcej elementów. Oczywista jest sytuacja klejenia, gdy konieczne jest dociśnięcie i unieruchomienie przynajmniej na czas wstępnego wiązania kleju. Ściskami wspomagam się także w trakcie wielu prac takich jak piłowanie, heblowanie, dłutowanie a nawet docinanie nożem czy też trasowanie (pełnią wtedy rolę trzeciej ręki). Niezastąpione jest dla mnie także użycie ścisków w trakcie przymiarek rekonstruowanych elementów.
Mam wiele różnych ścisków, co w jakiejś mierze wynika ze sposobu ich pozyskiwania. Niektóre z nich to zakupy w czasach, gdy nie patrzyło się specjalnie, co jest do kupienia. Już sama możliwość nabycia była okazją. Przykładem mogą być ściski kleszczowe, które kupiłem w dalekich latach 70-tych w Składnicy Harcerskiej. Pamiętam, że sprzedawczyni bardzo się dziwiła, pytała o powody zakupu (kupiłem wszystkie, które były), a teraz mogę powiedzieć, że był to świetny zakup. Są to bardzo dobrze zrobione ściski przez fabrykę w Mielcu. Nigdy więcej nie widziałem ich już w handlu.
Są też takie ściski, które kupiłem, bo potrzebne mi były do wykonania pewnej konkretne pracy. W ten sposób trafił do mnie duży ścisk jednoręczny, bowiem nie miałem innego sposobu/narzędzia, którym mógłbym zdemontować cargę krzesła. Tu akurat przykład demontażu szuflady. Ten ścisk, po odwróceniu szczęk, można używać do ściskania.
Różnorodność ścisków pozwala mi dobrać taki, który najbardziej nadaje się w danej sytuacji. Na wstępie ścisk musi spełniać podstawowe kryteria. Niby jest to proste narzędzie. Ot, dwie szczęki, z których jedną (czasami dwie) można za pomocą jakiegoś mechanizmu przesuwać i w ten sposób, zmniejszając odległość między szczękami, wywierać nacisk na coś, co jest między szczękami. Jednak już na tym etapie mogą być problemy.
Po pierwsze, mechanizm docisku może nie spełniać swojej funkcji i nie wywoływać oczekiwanego nacisku. Jest to dosyć częsty przypadek ścisków jednoręcznych, przestają “ściskać”. W ściskach sprężynowych sprężyna przestaje być elastyczna, w śrubowych gwint się niszczy.
Po drugie, szczęki nie są w jednej płaszczyźnie, co powoduje przesuwanie się względem siebie klejonych elementów. Jest to dosyć typowa wada starych śrubowych żeliwno-stalowych ścisków, w których doszło do powstania znacznego luzu między ruchomą szczęką i jej prowadnicą. Także drewniane ściski z mimośrodowym systemem docisku mają tendencję do przemieszczania klejonych elementów. Ścisków z takimi wadami używam bo można sobie poradzić z problemami, które generują. Zdarza się też, że wykorzystuję tę właściwość ścisków w celu dociśnięcia w dwu płaszczyznach.
Po trzecie, ścisk nie powinien zostawiać śladów na ściskanych elementach. Tu remedium jest proste, stosuję podkładki, co jednak czasami komplikuje zadanie.
Jeśli już ścisk nadaje się do użytku to nie w każdej sytuacji jest dla mnie przydatny. Chyba najważniejsza dla mnie jest masa ścisku. Bardzo trudno jest skleić cienkie listewki za pomocą ścisków, z których każdy waży 2 kg. A nawet jeśli jest to doklejanie cienkiej listewki na pionową ścianę (przykładowo szafy) to waga ścisku będzie powodować przemieszczanie się klejonego elementu. Kolejną kwestią jest zasięg ścisku: jak daleko od krawędzi można docisnąć. Istotna jest też dla mnie możliwość kontrolowania nacisku, przecież nie chodzi o to by zgnieść ściskane elementy, ale o to by docisk był wystarczający dla danej operacji. Dobrą kontrolę docisku dają ściski śrubowe, podobnie ściski drewniane z mimośrodowym dociskiem. Natomiast ściski jednoręczne i sprężynowe dają małe możliwości regulacji.
